Markt,

Markt.. "Papaya, Granadinas, Naranga, mucha vitaminas"…De markt met al z'n kleuren, geuren en geluiden, waar iedereen z'n boeltje aan de man probeert te brengen, is in volle gang. Het heen en weer schuiven van geld en handel om op die manier te overleven of een beter leven te creëren. Werkelijk alles is te koop en iedereen heeft zo zijn eigen ideeën over de beste business. Velen hebben een eigen roep of liedje om de aandacht te trekken. Appels worden gepoetst, aardappelen met plekkies gekeerd. Tja de boel moet nou eenmaal verkocht.



De Mercado's Central, die zonder uitzondering geregeerd worden door vrouwen, is over heel Centraal en Zuid Amerika het centrum van deze praktijken en altijd het bekijken waard. Piepkleine vrouwtjes gezeten op even grote krukken achter enorme zakken aardappelen of pinda's. Baby's die in doeken bungelend op de ruggen zorgeloos doorslapen. Hondsbrutale schooiertjes met pikzwarte knuisies en snotbriebels als ballonnen op sandalen of blote voeten, niet ouder dan eerste helft lagere school, die met hun schoensmeer bij je langskomen om je gympies te poetsen!!! "Shoe-shine senior"??.. "Uno Boliviano"!.. Traditionele klederdrachten afgewisseld door heen en weer schuifelende verlegen meidjes in spijkerbroek, blote navel en verkeerd gemonteerde lippenstift. De stoere mannen in trainingspakken, glimmende zonnebril en dito mobieltje. Ook in Bolivia heeft de tijd niet stil gestaan. Vele bedelaars van bejaard tot kind die hun hand ophouden, omdat ze niet de mogelijkheid hebben of zien, zichzelf op een andere manier te manifesteren. Ze vormen na de geestelijk en lichamelijk gehandicapten de onderkant van deze samenlevingen en hun gewoonten. De oude man in de hoek met z'n platte gegroefde koppie had een schilderij van Rembrandt kunnen zijn. Fruit, groente, zuivel, eieren, sokken, schoonmaakmiddelen, prullaria, specerijen snuisterijen. De vleesafdeling is een verhaal apart. Gedémonteerde varkens en koeien waarvan alle onderdelen van magen tot darmen, koppen en poten netjes gerangschikt staan en liggen. Zonder moeite "rommel" je zo een koe bij elkaar alleen de lijm ontbreekt. Vermengd met de geur van bloed is dit tafereel altijd weer een luguber gezicht. Verders de lokale eetgewoonten die uit alle hoeken, gaten en manden tevoorschijn word getoverd om de buiken te voeden. Een man in portiek met misvormde benen die koud ontbloot op het beton liggen. Voor 30 Boliviano centen, een Eurostuiver, checkt hij je gewicht op z'n antieke weegschaaltje en voor dat geld moet ie in het donker ook nog z'n krakkemikkige schijnwerpertje tevoorschijn halen om de cijfers te kunnen lezen. In de verste hoekies de trieste alcoholisten waarvoor het gewicht van de wereld daadwerkelijk te groot werd. Boven alles uit torende, de blanke toerist. Vaak gewapend met fototoestel om het gebeuren zonder te vragen vast te komen leggen. Gezeten op stoepies bepraten oude mannetjes met pet of hoed het reilen en zeilen van de dag en zijn problemen. Er is altijd een plekkie om ertussen te kruipen voor observatie of een praatje. De mensen zijn toegankelijk en nieuwsgierig. Nooit en te nimmer hoef je je een seconde te vervelen.

In de avonduren wordt de handel verlicht met lampen en kaarsen. Het is een drukte maar lang niet iedereen komt om te kopen. Kijken, zien en gezien worden is vaak net zo belangrijk. Ook hier speelt het enorme labyrint van de sociale structuur. Meidjes giechelen, jongens doen stoer, kindertjes ontdekken, oude mensen berusten, zwervertjes jatten, bedelaars piepen. De enorme smeltkroes die we samenleving noemen en in feite niets verschilt waar ook ter wereld. De glimmende winkelcentra's in onze landen hebben dezelfde functie maar in een veel sterielere uitgave.

Markt!!!… Want de tijd van kralen en spiegeltjes is nog lang niet voorbij..



Kanttekening…

Toeristengedrag..

Als toerist, ik ben me bewust die zelf ook te zijn, heb je de verplichting jezelf te gedragen. Ik pluk, zonder verder te willen generaliseren, een paar toeristenklassen die mij door de jaren heen opvielen, eruit. De jongeren, als zwervers slenterend over straat met dreadlocks en blote poten om zichzelf proberen te identificeren met de arme omgeving. Er is niemand van de lokale bevolking die dat snapt of waarderen kan. Het feit dat je hier met vliegtuig bent gekomen voor een bedrag die vele Bolivianen niet eens in een jaar verdienen zegt genoeg. En vooral in Latijns Amerika zijn de mensen verzorgd hoe arm ze ook zijn.

De vroeg gepensioneerde toerist waarvan de kinderen het huis uit zijn en rondlopen met dure Nikons en krankzinnige lenzen op hun uit de kluiten gewassen buik. Het ergste is dat ze de ogen van het toestel overal en bij iedereen in het gezicht drukken. Sommige hebben dan nog het fatsoen eerst te vragen maar realiseren zich niet dat mensen vaak te verlegen of te bang zijn om nee te zeggen. Nog maar afgezien van de groep Indianen die geen woord Spaans spreken en schamper zitten te lachen. De vraag is vaak al onbeschoft genoeg. Voor veel mensen steel je hun trots en eigenwaarde. Je moet begrijpen dat het hele leven op straat afspeelt. Ze lachen, huilen, slapen, eten, brengen hun kinderen groot en hebben een baby aan de borst. De markten zijn van een enorme schoonheid als je het vermogen bezit de kleine tafereeltjes te zien, de geuren en geluiden in je op te nemen, en het toestel thuis of in je zak te laten. Laat je als toerist bekijken en aanraken. Je bent een noviteit zoals de omgeving voor jou is. Geef een hand en lach, koop een appel of een peer (dan kom ik het hele jaar niet meer), adem de sfeer en beelden en ze zullen je nooit meer loslaten…. Dit is ook de reden dat je op mijn site vrijwel geen foto's van mensen ziet of ze moeten daar nadrukkelijk om hebben gevraagd.



Anekdote…

Op weg van Surathani naar de Thaise hoofdstad Bangkok, neem ik plaats in een lokale bus. Erg opschieten doet zo'n oud hok niet maar er is zo ontzettend veel te zien. Met 1 83, blond en oorbellen ben je een bezienswaardigheid en de Thaien steken dat niet onder stoelen of banken. Naast me zit een oud mannetje met glimmende kraaloogies studie te maken van al mijn bewegingen. Verders is de bus gevuld met ouders en hun lawaaierige lastige kroost. Mijn bagage bestaat uit een weekendtas en een plasticzak met Rambutans. Om de aandacht wat af te lijden doe ik me te goed aan de rode vruchten en geef ze weg aan de kinderen die overal over de banken hangen. Opa schudt schuchter nee als ik hem de lekkernij aanbied. Iedereen zit tevreden te smakken en de schillen in te leveren. Nadeel van de vrucht is dat je na het eten eruit ziet alsof je een frikadel van 3 weken achter je kiezen hebt. Niet echt romantisch.. Uit een klein doosje van Oral-B tover ik een tandenstoker met mint smaak. In mijn ooghoeken zie ik de kraalogies oplichten. Ik bied opa een tandenstoker uit het geheime doosie wat ie in eerste instantie uit verlegenheid weigert. Na herhaaldelijk aandringen neemt ie er eentje.. Niet dat ik een woord Thais spreek maar met lichaamstaal kan je zoveel zeggen en het is internationaal. Als een hond z'n poot optilt weet je ook dat ie niet staat te liften. In stille glorie blijft vader met z'n nieuwe aanwinst tussen de vingers zitten. Ik doe hem voor waar ie voor is maar hij verroert geen vin. Onderwijl zit de hele bus met open mond het tafereel gaande te slaan. Ik lach nog maar een keer naar m'n maatje en verdomd hij lacht terug. Tot mijn grote verbazing staat er nog maar één tand in zijn broodmolen want de rest van de spelers zit blijkbaar al jaren in de kantine. De middenvelder is nog rijp voor de sloop ook. Met een "je mag van de meester niet lachen in de klas"gevoel zit ik het oude verschrompelde mannetje aan te gapen. De eerste seconden is de hele bus met stomheid geslagen maar daarna zit iedereen met tranen. Opa ook maar die heeft waarschijnlijk nooit begrepen waarom..

Kleine gebeurtenissen vormen vaak de mooiste momenten uit een reis.


Was getekend René Bakker, La Paz, Bolivia….